Консультативтік пункт

Ақмола облысы білім басқармасының  Целиноград ауданы бойынша білім бөлімнің жанындағы Қоянды ауылының «Аялы-Ай» бөбекжайы МКҚК

               Логопед маманның ата-анаға  

                        арналған кеңесі

Логопед: Ж.Мухамет

              Логопед маманның ата-анаға арналған кеңесі
Үй жағдайында баламен сабақ жүргізуге арналған ата –анаға бірнеше кеңестер:
1.Баламен асықпай сөйлесіңіз, қалыпты темпте, интонациямен.
2. Әр іс- әрекет кезінде өз балаңызбен сөйлесіңіз, мысалы, тамақ жасау кезінде, үй жинап жүргенде, киіндіріп-шешіндіргенде, ойнағанда, серуенге шыққанда және т.б. не істеп жатқаныңызды, не көргеніңізді, бала не істегенін, басқа адамдар не істеп жатқандарын және баланың не көріп отырғанын айтып отырыңыз.
3. Құрастырылған сөздерді, сөйлемдерді дұрыс қолданып айтыңыз. Сіздің сөйлеміңіз баланың сөйлемінен 1 – 3 сөзге ұзын болу керек. Егер де сіздің балаңыз өз ойын әлі тек бір сөздік сөйлемдермен ғана білдірсе, онда сіздің сөйлемшеңіз екі үш сөзден тұру керек.
4.Ашық сұрақтарды қойыңыз. Бұл балаңыздың жауап бергенде бірнеше сөздерді қолдануға итермелейді
5.Артикуляциялық жаттығу- бұл ерін мен тілге арналған жаттығулар. Тіл- сөйлеу органының негізгі бұлшықеті. Тілді дыбыс шығаруға қатысты нақты қимылдарды жасай алу үшін жаттықтыру қажет. Ерін мен тіл икемді әрі мықты болуы керек. Артикуляциялық жаттығуды орындау үшін айна қажет. Бала өзінің тілінің қозғалысын көріп отыруы қажет. Бала тіл жаттығуларын жаттағанға дейін қайталай беру керек.
6.Баламен жұмыс балаға ұнауы тиіс. Баланы  мәжбүрлеп күш түсірген жөн емес. Баланың барлық нәрсеге деген қызығушылығы жоғалады. Аз-аздан бірнеше рет жасаған жөн. Солай балада дағды қалыптасады.
7.Саусақ жаттығуы- бұл ұсақ моториканы дамыту жолдарының бірі. Адамның қол мен мидағы сөйлеу орталығы аралықтарында тығыз байланыс барлығы ғалымдармен анықталған. .
8. Баламен жұмыс  өткізетін жер тыныш, ыңғайлы болғаны жөн. Балаға бір затты түсіндіргенде көрнекі құрал қолданған өте тиімді. Сабақ барысында балаға дұрыс емес деп мүлде айтпаған жөн. Мейлінше баланы мақтап, мадақтау қажет.
9.Егер де бала сөйлегенде бірнеше ғана сөздерді қолданса, оның сөздік қорын байыту үшін жаңа сөздермен таңыстырыңыз. 5-6 сөз таңдаңыз (дене бөліктері, ойыншықтар, азық-түліктер) және оларды балаға атаңыз. Оған сөздерді қайталауға мүмкіндік беріңіз. Бала оларды үздік дыбыстайды деп күтпеңіз. Баланы жандандырып, сөздерді жаттатқыздыра беріңіз. Бала сөздерді дыбыстаған кейін, 5-6 сөзді енгіздіріңіз. Бала оны қоршап жатқан көп заттардың аттарын меңгергенше дейін, осылай сөздерді қосып отырыңыз. Күн сайын жаттықтырыңыз.
10. Жаттығулардың көбін ойын түрінде өткізіңіз. Баламен жұмыс оның сөзді еліктеуін, байланыс тілдің элементтерінің қалыптасуын, естің және зейіннің дамуын белсендіреді.

Ақмола облысы білім басқармасының  Целиноград ауданы бойынша білім бөлімнің жанындағы Қоянды ауылының «Аялы-Ай» бөбекжайы МКҚК

Баланы қалай гаджеттен алыстатамыз

ата-аналарға кеңес

                                                 Психолог: Г.Тогтоохон

Баладан гаджетті қалай алыстатамыз?

Қәзіргі уақытта психологтардан көмек сұрайтын ата-аналар аз емес, балаларының шектен тыс смартфонда отырытындығы алаңдатады. Оның ішінде балабақшаға баратын балалардың ата-аналар да бар. Баланың балабақшадан уйге келгені де сезілмей балаға қолына смартфон ұстата салатын ата-аналар аз емес.

Баламмен түнімен құшақтасып жатамыз гренни т.с.с. келеді деп шошынып шығады - деп анасы алаңдайтынын айтып отыр. Әрине бұган жай қарауға болмайды.

Гаджеттерді кәзіргі заманда бөбектерден бастап ересектерге дейін қолданамыз. Осы бөбектерге смартфонды беретін ата-аналар өзіміз. 6 айға дейінгі бала ұсынған смартфоннан ештеңе түсінбесе де оның түрлі түстілігіне қарап, әр алуан дауысын тыңдап бала көз алмай жата береді. Баланың миы 2 жасқа дейін өте қарқынды дамиды, тәрбиені нағыз сіңіретін уақытта ата-аналар жан тыныштықтарын ойлап баланың қолына гаджет ұстатаып смартфонға тәуелді етеді. Жалпы 25 жасқа дейін адамның миы үнемі дамып отырады екен.

Балабақша балаларының жасы 2-6 жас аралық осы уақытта балада смортфонға деген тәуелділік пайда болып қояды. Бұл жаста қолынан алып қойса жылап, қайтаруды талап етіп қолына смартфон алмайынша тынышталмайды бала.

 Ал енді 7-15 жас аралығы тәуелділік тіптен қиындап кетеді. Бұл жаста смартфондарға отырма деген талаптарыңызды тыңдауға зауқысы болмайды. Ата-аналар баланың қолынан алмақ болған жағдайда агрессиямен жауап қайтарады.

Гаджетке тәуелділіктің зияндарын тізе берсең көп:

-одан шығатын зиянды сәулелер,

-көзге зияндылығы, бел омыртқасы майысу, бүктеліп ұзақ оырытындығынан белден төмен даму нашарлайды; әсіресе ұл балалар үшін,

-балалардың тамақтануы бұзылады,

- дамуы бұзылады, назар аудару синдромы нашарлайды,

-ойлау мен қабылдауы бұзылады,

-мінез-құлқы бұзылып, мазасыздық, қорқыныштар пайда болады

-балада өмірінің маңыздылығы болмай сол смартфонның ішінде 2-ші өмір жасап алады.

Гажетті баладан қалай айырамыз десеңіздер ата-аналар ең әуелі өзіміз үлгі болумыз керек. Белгілі бір күнді белгілеп (мысалы; жексенбі) немесе жұмыстан кейңгі уақытты, ас ішерде смартфондарыңызды қолға алмай барлық балаларыңызбен бірге бір каропкаға салып қоюды әдетке айналдырыңыздар.

Балаларыңызға көңіл бөліп күн тәртібін жасаңыздар.

Әр баланың жасына сай ойындар болады. 2 жасқа дейінгі балаларға сылдырмақтан бастап доппен ойнату, пирамидкаларды бірге құрастыру, баланың колына шақ келетін ағаш жасына сай ойыншықтар –текшелер, ыдыс аяқ, көлік шағын, қуыршақтар,  көкеніс ойыншықтар жабысатын элементтері бар ойыншықтар. Бұл ойыншықтармен бірлесе ойнап баланың назарын дамыту.

2-5 жатағы балаларға арналған жастарына сай ойыншықтармен қатар дидактикалық ойындарды қолдану өте тиімді. Құрастырғыш ойыншықтар, ұлттық аспаптарға баулау, пластилин және құммен ойнату, тақтайша құрастырма түсі өлшемі суреті арқылы топтастыру, тіл дамытатын жаттығулар (жаңылтпаш) саусақ дамытатын жаттығулар еңбекке баулау немесе күріш, дәнді дақылдарды тазалуға көмекші ету.

5-6 жастағы балаға арт- терапиямен шүғылдану өте пайдалы. Сурет салу әр түрлі заттармен шаш буғыш немесе өзіне ұнайтын заттарды әртүрлі заттардан дәнді дақыл, плассмаса ,ши сияқты заттардан жасап шығару, жапсырма жабыстыруғу баулау. Өнерге, би, әнге баулау, мектепке дейінгі балаларға арналған қүралдар арқылы әртүрлі жаттығулар жасатып, үй шаруасында көмекші етіп өзіне өзі қызмет жасауға дағдыландырғаныңыз дұрыс.

7-15 жастағы баланы гаджеттен айыру қиынға соғады сол үшін осы уақытқа дейін тәуелділіктен арылтуға асығыңыздар. Балаларыңызбен қатынастарыңызды нығайтыңыздар, бірден қолынан тартып алып тәуелділіктен арылта алмайсыздар. Баламен келісімге келіп 15-40 минут аралығында смартфонды қолдануға беріңіз. Өзіңіз сабаққа кіріп оқып отырғанын  қадағалап отыруыңыз керек. Балаңызды серуенге, сауда орталықтарына, қонаққа ертіп шығыңыз, өйткені смартфонмен ұзақ отырған уақытта қоғамнан оқшауланып қалады. Уй шаруасына араластырыңыз, өнерге баулау және спортмен шұғылданған дұрыс. Суға жүзудің пайдасы көп.

Балаларымыздың болашағы ата-анасына байланысты болғандықтан өзіміз үлгі бола отырып, балаларымызға толық махаббатымызды бере отырып, смартфонға итермелемей көңіл бөліп әр сәтте балам мен мені жақсы көремін деген сөзді қайталаудан тынбайық.

Ақмола облысы білім басқармасының  Целиноград ауданы бойынша білім бөлімнің жанындағы Қоянды ауылының «Аялы-Ай» бөбекжайы МКҚК

Сауықтыру шаралары

                                                 Диетолог:Ж.И.Тилеуова

Бала денсаулығын қалыптастыратын бірнеше факторлар бар.Солардың ішіндегі бала денсаулығын қалыптастыруға жол ашатын негізгі шаралардың бірі-бала ағзасын шынықтыру.Сонымен табиғаттың  факторларын қолдану арқылы да (ауа,су,күн) ағзаның қорғаныс қабілетін арттыруға, потогенді микроорганизмдерге қарсы тұратын қабілетін күшейтуге және ағзаның функцияналды  жағдайының жоғарлауына жол ашады.

 Шынықтырудың негізгі міндеттері

Баланың тұлғалық ерекешелігін ескере күш-қайраттарын қалыптастыру және денсаулығын шынықтыруды жүзеге асыру. Бұл  міндеттерге тек қана шынықтыру шараларынын кешенді түрде өткізіп қана нәтижеге қол жеткізді, яғни  баланың  ағзасына пайдалы дәрумендерді енгізіп асмәзірін  түрлендіріп, оны балаға жеткізу, қарапайым шынықтыру мен қатар арнайы жоспарланған шараларды,  қимыл-әрекетті үйлесімді ұйымдастырылды.

Тіпті,  баланың қимыл-белсенділіктерін арттырудың апталық кестесін жасап. Таңертең және кешкі мезгілдерде допты домалату, лақтыру, тебу, еңбектеу, өрмелеу, сеіру-жүгіру, кеңістікті бағдарлау қабілеттерін жаттықтыру және де танымдылық қабілеттерін дамытуға арналаған ойын-жаттығуларды жасау.

         Ал күндізгі серуендегі қимыл ойындарын негізгі қимыл-белсенділік әрекеттер түрлерін баламен бірге жасау.

 Баламен  шынықтыру  шараларын ұйымдастыру алдында бірнеше ережелерді сақтау керек:

Дені сау баламен шынықтыруды жүйелі де оның теріс эмоциясын (үрей, жылау, мазасыздық) тудырмайтын және біртіндеп үдедіп, ұзартылып, медбике мен педагогтың қадағалауында болуы керек. Ата –ана үй жағдайында баламен бірге қимыл қозғалыс ойындарын ойнау ұсынылды.